เรื่องเด่น “วันแม่” แม่ผู้ให้กำเนิดกับลูกผู้เห็นธรรม กรณีพระสารีบุตรกับมารดาที่นับถือศาสนาอื่น

“วันแม่” แม่ผู้ให้กำเนิดกับลูกผู้เห็นธรรม กรณีพระสารีบุตรกับมารดาที่นับถือศาสนาอื่น


“แม่” ในทางพระพุทธศาสนา ไม่ได้ถูกยกย่องเพียงเพราะเป็นผู้ให้กำเนิดเท่านั้น หากถูกกล่าวถึงในฐานะที่เป็นผู้เริ่มต้นวงจรแห่งกรรม เพื่อให้ชีวิตหนึ่งได้มีโอกาสฝึกฝนตนเองให้พ้นทุกข์ เนื่องจากการที่ลูกในสายโลหิตพ้นทุกข์ ไม่กลับมาเวียนว่ายในวัฏวน ย่อมเป็นบุญกุศลทั้งลูกและแม่
“พระสารีบุตร” เป็นพระอัครสาวกเบื้องขวา เกิดในตระกูลพราหมณ์มั่งคั่ง ได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าว่าเป็นเลิศกว่าพระภิกษุทั้งหลาย ในด้านสติปัญญา ท่านรู้จักฟัง รู้จักนิ่ง และรู้จักใช้ถ้อยคำให้เหมาะแก่ใจผู้อื่น มีปัญญาเฉียบแหลมแต่ไม่หยิ่งในปัญญา สื่อธรรมอย่างตรงไปตรงมาด้วยความเมตตาและมีเหตุผล แม้แต่ต่อมารดาของท่านก็เช่นกัน
บิดาของท่านเป็นพราหมณ์ เป็นหัวหน้าหมู่บ้านอุปติสคาม ตำบลนาลกะ ใกล้เมืองนาลันทา ส่วนมารดาชื่อ “นางสารีพราหมณี” เป็นผู้ยึดมั่นแนวปฏิบัติทางพราหมณ์ ไม่มีความศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาแต่อย่างใด
แม้ว่าบุตรจะบวชและมีชื่อเสียงในพระพุทธศาสนาก็ตาม แต่นางก็ยังไม่เปิดใจรับ ยังคงมุ่งมั่นปฏิบัติตนตามศาสนาพราหมณ์ต่อไป แต่พระสารีบุตรก็ไม่เคยตอบโต้แม่แต่อย่างใด ยังคงตั้งมั่นอยู่ในธรรม ได้แต่เฝ้ารอและรอวันที่มารดาจะเปิดใจรับฟังธรรมด้วยความสมัครใจเอง
หลังพรรษาที่ ๔๔ ของพระพุทธเจ้า ขณะประทับอยู่ที่พระเชตวันมหาวิหาร พระสารีบุตรเห็นว่าอายุสังขารของตนใกล้จะหมดลงแล้ว จึงกราบทูลลาพระพุทธเจ้ากลับไปยังบ้านเกิด เพื่ออยู่กับมารดา ต้องการใช้เวลาในช่วงสุดท้ายของชีวิตอย่างสงบกับผู้ให้กำเนิด เพื่อแสดงธรรมต่อมารดาเป็นครั้งสุดท้าย
คืนหนึ่ง ขณะที่พระสารีบุตรอาพาธใกล้ละสังขาร ด้วยโรค “ปักขันทิกาพาธ” (ท้องร่วงรุนแรง) มารดาได้เห็นแสงสว่างที่สว่างไสวมาก จากการที่ท้าวมหาราชทั้ง ๔ ท้าวสักกะเทวราช และพระพรหม มาเยี่ยมและแสดงความเคารพต่อบุตรในเรือนของตน
ทำให้นางเกิดความฉงนว่า ไฉนเหล่าพรหมเทพเทวา ผู้มีศักดิ์ดายิ่งใหญ่ จึงมาแสดงความเคารพต่อบุตรของเราเยี่ยงนี้ พระสารีบุตรจึงแสดงธรรมต่อมารดาอย่างเรียบง่าย เพื่อให้เข้าใจว่าบุคคลเช่นท่านเป็นเพียงผู้ปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธเจ้าองค์หนึ่งเท่านั้น
เมื่อได้ฟังธรรมด้วยจิตที่เปิดรับ เนื่องจากเห็นอานุภาพของบุตร ที่แม้แต่พรหมเทพเทวายังมาแสดงความเคารพ มารดาของท่านจึงเกิดปีติและบรรลุโสดาบันในวาระนั้น ก่อนที่พระสารีบุตรจะปรินิพพานอย่างสงบในคืนเดียวกันนั่นเอง (ก่อนพระพุทธเจ้าปรินิพพานราว ๖ เดือน) ขณะมีอายุราว ๘๐ ปี หลังจากครองเพศสมณะราว ๓๕ พรรษา
ส่วนมารดาของท่านซึ่งเพิ่งบรรลุธรรมยังมีชีวิตอยู่หลังจากนั้น เป็นการจากลาของบุตรที่สงบและเป็นการมีชีวิตอยู่ต่อของมารดา ที่ได้เห็นทางธรรมอันประเสริฐของพระพุทธเจ้า
นี้เป็นเรื่องของ “ความกตัญญูกตเวทิตา” ที่ไม่แปรเปลี่ยน แม้ศรัทธาต่อพระศาสนาของผู้เป็นแม่และลูกจะเป็นคนละแนวทาง แต่พระสารีบุตรก็ไม่ได้ตอบแทนบุญคุณต่อผู้ให้กำเนิดด้วยทรัพย์สิ่งของหรือคำพูดอันไพเราะ กลับแสดงความกตัญญูสูงสุดด้วยการมอบทางพ้นทุกข์ อันเป็นยอดแห่งบุญกุศลทั้งหลาย
เรื่องนี้สอนอะไรให้แก่ลูก ๆ บ้าง ในวันแม่วันนี้
ในวันที่ "ความเชื่อ" ของลูกกับแม่ไม่ตรงกัน
บางคนเลือกถอยออกมา เพื่อลดปัญหา
บางคนเลือกเถียงแม่ เพื่อให้ตัวเองชนะ
บางคนเลือกพิสูจน์ให้แม่ยอมรับความคิดของตน
แต่พระสารีบุตรกลับเลือก “อยู่บนความถูกต้อง” โดยไม่ทิ้งแม่และอยู่กับแม่ รอให้แม่เปิดใจเอง เป็นทั้งความรักที่ไม่ทิ้งธรรมและเป็นธรรมที่ไม่ทิ้งความรัก นั่นเอง


“วันแม่” ในทางพระพุทธศาสนา จึงอาจไม่ใช่วันที่แสดงความเคารพกับแม่ด้วยความกตัญญูเท่านั้น แต่คือวันแห่งการย้อนมองว่า ในฐานะลูกนั้น ได้ทำหน้าที่ของลูกที่ดี โดย “ไม่ทิ้งแม่และไม่ทิ้งธรรม” หรือไม่



คัดลอก เรียบเรียง และสรุปจากจุนทสูตร ในพระสุตตันตปิฎก เล่ม ๑๙ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค และข้อมูลจาก Wikipedia ถ่ายทอดต่อโดย มนต์ชัย เทียนทอง

ที่มา https://www.youtube.com/@drmonchai7345

 

ปรากฎความในพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกามหาวรรค ภายหลังการบรรลุอนุตราสัมมาสัมโพธิญาณของพระบรมศาสดา พระองค์ได้เสด็จจาริกไปในสถานที่ต่าง ๆ เพื่ออนุเคราะห์ชาวโลก และเมื่อทราบทราบว่าพระเจ้าสุทโธทนะพระพุทธบิดาประชวรหนัก จึงเสด็จกลับสู่กรุงกบิลพัสดุ์อีกครั้งเพื่อเยี่ยมอาการพระพุทธบิดา พร้อมด้วยพระสงฆ์สาวกเป็นจำนวนมาก ทรงถวายพยาบาลพระพุทธบิดาตามพุทธวิสัย และโปรดให้พระพุทธบิดาได้บรรลุพระอรหันต์พร้อมปฏิสัมภิทาทั้งหลาย ในกาลต่อมาพระพุทธบิดาก็ปรินิพพานบนพระแท่นบรรทมภายใต้เศวตฉัตรนั้งเอง ภายหลังถวายพระเพลิงพระศพพระพุทธบิดา พระพุทธองค์ตรัสว่า
"บุคคลใดมีจิตปรารถนาพระโพธิญาณ
....จงอุตสาหะภิบาลบำรุงบิดามารดา
.... ประพฤติกุศลสุจริตธรรม
จักสมปรารถนาทุกประการ "
******************************
ผลานิสงส์จากการเลี้ยงดูบิดามารดา ยังส่งผลร่วมให้ผู้ปรารถนาพระโพธิญาณ ได้สำเร็จดังเจตนาได้ปานนั้น ดังที่พระพุทธองค์ทรงสรรเสริญ และกล่าวรับรอง
กัลยาณชน ปุถุชนชั้นดี เมื่อได้บำรุงเลี้ยงดูบิดามารดา ย่อมได้รับผลานิสงส์อันเป็นกรรมดีมากมายนานับประการ แม้ไม่ได้หวังสิ่งตอบแทน แต่ทำด้วยสำนึกอันดี